Từng được coi là chỉ điểm đắc lực của CIA, chuyên cấp tin về mạng khủng bố Al-Qeada suốt nhiều năm, bỗng một ngày, điệp viên này dụ dỗ nhóm sĩ quan tình báo Mỹ đến một cuộc họp rồi cho nổ tung bom tự sát.
[You must be registered and logged in to see this image.]Điệp viên hai mang Humam Khalil Abu-Mulal al-Balawi. Ảnh tư liệu: Telegraph.
Vụ đánh bom diễn ra ngay trong chính căn cứ tiền tiêu Chapman của Mỹ tại gần thành phố Khost, trên biên giới Afghanistan với Pakistan, hôm 30/12, khiến 7 sĩ quan tình báo Mỹ chết. Đây là vụ tấn công gây tổn thất về điệp viên nhiều nhất đối với Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) kể từ năm 1983.
Thủ phạm vụ đánh lừa và đánh bom được xác định là Humam Khalil Abu-Mulal al-Balawi, 32 tuổi. Suốt 7 năm qua, anh ta viết bài trên các trang web về thánh chiến với một cái tên giả là Abu Dujana al-Khorasani. Những bài viết, bài đánh giá và thuyết giảng của anh ta nhanh chóng được lan truyền trên mạng. Chúng chứa những trích dẫn trong kinh Koran và bày tỏ quan điểm ủng hộ dùng bạo lực chống lại nước Mỹ.
Al-Balawi xuất thân từ ngôi làng Zarqa, Jordan, nơi sản sinh ra Abu Musab al-Zarqawi, một thủ lĩnh khét tiếng của Al-Qaeda bị Mỹ triệt hạ năm 2006. ABC News cho biết anh ta học ngành y tế ở Thổ Nhĩ Kỳ nhờ trợ cấp của chính phủ Jordan và là một sinh viên xuất sắc. Sau đó, anh ta làm việc cho một trại tị nạn của người Palestine ở Jordan và từng tìm cách tham gia đoàn công tác y tế ở Dải Gaza.
Một năm trước, bác sĩ này bị giới chức Jordan bắt và bị các sĩ quan tình báo dày dặn kinh nghiệm thẩm vấn. Giới chức Jordan cho biết họ đã thuyết phục thành công al-Balawi từ bỏ con đường cực đoan trước kia và biến anh ta thành điệp viên của họ. Đại úy Sharif Ali bin Zeid - sĩ quan tình báo của Jordan - được bổ nhiệm làm người quản lý trực tiếp của al-Balawi.
Sau một quá trình huấn luyện, bin Zeid và điệp viên bác sĩ được cử tới Afghanistan. Tại đây, bác sĩ làm việc cho Jordan và CIA. Nhiệm vụ được giao của anh ta là len lỏi vào mạng lưới khủng bố al-Qaeda và Taliban ở biên giới Afghanistan và Pakistan để thu thập thông tin. Tuy nhiên, mục đích quan trọng nhất của điệp viên này là tìm kiếm bác sĩ Ayman al-Zawahiri, phó tướng của trùm khủng bố Osama bin Laden. Giới chức Jordan hy vọng việc cả hai đều là bác sĩ sẽ giúp cho công việc của điệp viên.
Tuy nhiên, al-Balawi cuối cùng lại phản bội giới chức Jordan. Anh ta giành niềm tin của tình báo Jordan và CIA bằng việc thỉnh thoảng cung cấp những thông tin đáng tin cậy. Nhưng cùng lúc đó, anh ta vẫn trung thành với tư tưởng thánh chiến và nhận lệnh từ al-Qaeda. Chính mạng lưới khủng bố này đã cung cấp cho anh ta thuốc nổ để tiến hành vụ đánh bom tự sát.
New York Times dẫn lời quan chức tình báo Mỹ cho biết al-Balawi được đánh giá là nguồn tin về al-Qaeda tốt nhất mà họ từng có từ nhiều năm nay, là "con ngỗng đẻ trứng vàng". CIA phấn khởi với những thông tin mà al-Balawi cung cấp đến mức Nhà Trắng cũng được thông báo về những hành tung của anh ta.
Vì thế, CIA rất hào hứng khi al-Balawi yêu cầu tổ chức một cuộc họp khẩn để thông báo thông tin về phó tướng của Al-Qaeda. Anh ta khẳng định đã gặp gỡ nhân vật số 2 của mạng lưới khủng bố. 13 điệp viên CIA đã tới căn cứ Chapman để nghe báo cáo của al-Balawi, trong đó có một nhà phân tích hàng đầu bay từ Kabul tới.
Washington Post cho hay anh ta được xe của quân đội Mỹ đón ở bên ngoài căn cứ và đưa thẳng vào trong. Vì al-Balawi từng tới Chapman trước đây, anh ta được đặc cách không bị kiểm tra ở 3 chốt kiểm tra an ninh. Đích thân một điệp viên CIA còn đưa anh ta qua các chốt kiểm tra và còn yêu cầu lính cảnh vệ Afghanistan sơ tán.
Một cựu điệp viên CIA lý giải rằng việc bỏ qua kiểm tra an ninh là một biện pháp cần thiết để lấy lòng tin của al-Balawi. "Khi các anh cố lập quan hệ và yêu cầu người ta lăn xả mạng sống vì anh, anh sẽ phải làm rất nhiều để lấy niềm tin của họ", cựu điệp viên nói.
Giữa cuộc họp với CIA, al-Balawi đã cho nổ tung khối chất nổ giấu trong áo vest, khiến 9 người thiệt mạng, trong số này có 7 điệp viên CIA và sĩ quan tình báo Jordan là người chỉ huy trực tiếp của al-Balawi.
Một trang web ủng hộ al-Balawi nói rằng sự việc ở căn cứ Chapman là vụ tấn công đẫm máu nhất nhằm vào CIA từ gần 30 năm nay. Việc có quá nhiều sĩ quan tình báo thiệt mạng cùng lúc bởi một điệp viên hai mang sẽ khiến CIA phải cẩn trọng hơn nữa. "Bất cứ ai định xâm nhập vào hàng ngũ của họ sẽ bị kiểm tra 10-20 lần", cựu sĩ quan CIA trên dự đoán.
BBC dẫn lời một chính khách thuộc ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ bình luận rằng trong hoạt động tình báo ở các chiến trường như Afghanistan bắt buộc phải dùng các điệp viên nhị trùng, và như vậy việc xác định rõ nhân thân những người này là vô cùng quan trọng.
Hải Ninh